آرتروسکوپی
آرتروسکوپی یکی از اعمال رایج در ارتوپدی است که به منظور تشخیص و درمان بیماریهای مفصلی انجام میشود. در حال حاضر، آرتروسکوپی توسط جراحان ارتوپدی برای تمامی سنین و جهت تشخیص و درمان بیماریهای زانو، لگن، شانه، مچ دست، مچ پا و آرنج مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش، بعد از ایجاد یک برش کوچک بر روی عضو، لوله فلزی ظریفی (آرتروسکوپ) به داخل مفصل فرستاده شده و از طریق آن داخل مفصل مشاهده و در صورت لزوم جراحی انجام میشود. این روش در درجه اول جهت تشخیص مورد استفاده قرار میگیرد و سپس در صورت نیاز به ترمیم و یا بازسازی، عمل جراحی انجام میگیرد. مشاهده داخل مفصل این امکان را به ارتوپد میدهد که بدون آسیب رساندن به ساختارهای داخلی، بیماری را تشخیص دهد و درمان کند.
آرتروسکوپی زانو
آرتروسکوپی زانو یک روش جراحی ارتوپدی است که به تشخیص و درمان مشکلات مفصل زانو میپردازد. این روش درمانی با استفاده از یک دوربین کوچک، دید واضح و روشنی از داخل زانو در اختیار پزشک متخصص قرار میدهد. این عمل از طریق یک برش کوچک انجام میشود. در این روش، جراح با استفاده از آرتروسکوپ (که دارای یک دوربین کوچک به اندازه یک مداد است) مفصل زانو را بررسی میکند. نهایتاً جراح ارتوپد میتواند با استفاده از تصویری که آرتروسکوپ بر روی مانیتور نمایش میدهد، ساختار زانو را در اندازه بزرگ مشاهده نماید.
دلایل انجام آرتروسکوپی زانو
دلایل انجام آرتروسکوپی زانو عبارتند از:
- پارگی منیسک: منیسکتومی از جمله جراحیهایی است که به دلیل پارگی منیسک زانو انجام میگیرد. منیسک بخشی از عناصر مفصل زانو است که در تغذیه این ناحیه نقش داشته و از فشارهای اضافی به مفصل و عناصر اطراف آن میکاهد. از جمله آسیبهای وارد به منیسک، پاره شدن آن است و چون با بخیه زدن پارگی، پارگی جوش نمیخورد، لازم است جراحی انجام گیرد. جراحی به این صورت است که قسمتی از منیسک که پاره شده، از زانو خارج میشود. این جراحی به دلیل محدود بودن جریان خونرسانی به منیسک، یک عمل بسیار حساس است که همیشه هم انجام آن امکان پذیر نیست.
- بازسازی رباط ACL: یکی از 4 رباط اصلی زانو که مهمترین آنها هم به حساب میآید، رباط متقاطع قدامی ACL است. از شایعترین آسیبهای وارد به زانو، کشیدگی و یا پارگی رباط ACL است که معمولاً در حین ورزشهای پُر تحرکی مانند والیبال و یا فوتبال ایجاد میشود. درمان این آسیب توسط آرتروسکوپی انجام میگیرد.
- بازسازی غضروف مفصلی آسیب دیده با استفاده از روش Microfracture: در این روش با استفاده از آرتروسکوپ، ضرباتی بر روی استخوانی که هنوز بخشی از غضروف را بر روی خود دارد، میزنند تا در استخوان شکستگیهای ریزی ایجاد گردد. این شکستگیها باعث میشوند تا روند ترمیم در استخوان شکسته شده آغاز شده و نهایتاً موجب افزایش استحکام غضروف باقیمانده میشود.
- خودداری از مصرف برخی داروها از جمله آسپرین و ایبوپروفن به مدت یک هفته تا یک روز قبل از عمل جراحی
- خودداری از خوردن و یا آشامیدن تا 12 ساعت قبل از عمل جراحی
- حضور در بیمارستان یک تا دو ساعت قبل از عمل جراحی
مراقبتهای قبل از جراحی
جراحی
تمام مراحل جراحی آرتروسکوپی به صورت سرپایی انجام میشود. بیهوشی روز جراحی، کارهای مربوط به بیهوشی توسط متخصص بیهوشی انجام میشود. سه نوع بیهوشی برای این نوع جراحی وجود دارد:
- بیهوشی موضعی: در این روش فقط زانو بیحس میشود.
- بیهوشی منطقهای: در این روش، بیمار از کمر به پایین بیحس میشود.
- بیهوشی عمومی: در این روش، بیمار به خواب عمیق میرود.
مراحل جراحی جراح ارتوپد ابتدا چند برش کوچک در زانو ایجاد میکند. سپس از یک محلول استریل جهت شستشوی مفصل زانو به منظور تشخیص دقیق بیماری استفاده مینماید. اولین و مهمترین وظیفه جراح ارتوپد، تشخیص بیماری توسط دستگاه آرتروسکوپ است. در مرحله بعد اگر بر اساس تصویری که بر روی مانیتور مشاهده میکند نیازی به جراحی باشد، عمل را با وارد کردن سایر ابزارهای جراحی مانند قیچی، تراش موتوریزه و لیزر انجام میدهد. جراحی حدود 0.5 تا 1 ساعت به طول میانجامد. نهایتاً جراح با یک بخیه، برش ایجاد شده را بسته و توسط یک بانداژ آن را پانسمان میکند. 
مراقبتهای بعد از جراحی در بیمارستان
- انتقال بیمار به ریکاوری بعد از عمل جراحی.
- ترخیص بیمار 1 تا 2 ساعت بعد از عمل جراحی.
- اطمینان از حضور یک نفر همراه جهت رساندن بیمار به منزل.
مراقبتهای بعد از جراحی در منزل
- استفاده از یخ چند بار در روز و هر بار به مدت 20 تا 30 دقیقه جهت به حداقل رساندن درد و تورم.
- بالا نگه داشتن پا، در 48 ساعت اول بعد از عمل جراحی جهت کاهش درد و تورم.
- خشک نگه داشتن پانسمان.
- استفاده از عصا یا واکر بعد از عمل جراحی آرتروسکوپی.
علائم هشدار دهنده بعد از عمل جراحی
بیمار در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر بایستی به جراح ارتوپد مراجعه کند:
- تب و لرز
- مشاهده قرمزی در اطراف زانو
- درد مداوم و یا التهاب قابل توجه در زانو
- افزایش درد عضلات ساق پا
مزایای آرتروسکوپی زانو
آرتروسکوپی زانو یک روش قابل اعتماد جهت تشخیص و درمان مشکلات زانو است. مزیت اصلی این روش این است که بیمار پس از بهبودی کامل میتواند یک زندگی بدون درد با تحرک کامل زانو را داشته باشد.
آرتروسکوپی لگن
آرتروسکوپی لگن جهت تشخیص دردهای لگنی با علت ناشناخته و درمان بیماریهای مرتبط با داخل و خارج مفصل ران استفاده میشود. پزشک معالج، با توجه به میزان درد در ناحیه لگن و تأثیر گذار نبودن درمانهای غیر جراحی از جمله استراحت، فیزیوتراپی، مصرف داروهای خوراکی و یا تزریقی که جهت کاهش التهاب استفاده میشود، آرتروسکوپی لگن را تجویز میکند. التهاب یکی از واکنشهای طبیعی بدن به بیماری است. در مفصل آسیب دیده لگن، التهاب لگن معمولاً باعث تورم، درد و سفتی لگن میگردد.
دلایل انجام آرتروسکوپی لگن
از آرتروسکوپی لگن جهت تشخیص علت بسیاری از آسیبهای وارد به غضروف مفصلی و یا دیگر بافتهای نرم اطراف مفصل و نیز کاهش درد ناشی از این آسیبها، استفاده میشود. به این بیماریها و آسیبها به تفصیل در ذیل اشاره شده است:
- برخورد حفرههای استخوان ران (Femoroacetabular Impingement- FAI): اختلالی است که ناشی از رشد بیش از حد استخوان در اطراف حفره لگنی و سر استخوان ران است.
- دیسپلازی (Dysplasia): اختلالی است که در آن حفره لگنی به طور غیر طبیعی کم عمق شده و باعث میشود لابروم پاره شود.
- سندروم صدای غیر طبیعی هیپ: این سندروم موجب میشود تاندون از یک سر مفصل خارج شده و ساییده شود. این نوع آسیب اغلب بی ضرر بوده و نیازی به درمان ندارد.
- سینویت (Synovitis): از دیگر آسیبهای لگنی است که موجب التهاب بافتهای اطراف مفصل لگن میشود.
- عناصر آزاد داخل مفصلی: سُست و شُل شدن بعضی عناصر باعث میشود قسمتهایی از استخوان و یا غضروف از جایی به جای دیگر حرکت کنند.
- عفونت مفصل لگن.
مراقبتهای 2 هفته قبل از عمل جراحی
- جهت جلوگیری از لخته شدن خون، از مصرف هر گونه دارو از جمله آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، کومادین و دیگر داروها خودداری شود.
- خودداری از استعمال دخانیات، چرا که بهبود زخم را به تأخیر میاندازد و پاسخ به درمان را آهستهتر میکند.
مراقبتهای 1 روز قبل از عمل جراحی
- خودداری از خوردن و آشامیدن، 6 تا 12 ساعت قبل از عمل.
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک با یک جرعه آب.
- حضور در بیمارستان در زمان تعیین شده.
جراحی
در جراحی آرتروسکوپی لگن، ابتدا پای بیمار کشیده میشود تا حدی که لگن از حفره لگنی دور شده و جراح بتواند با استفاده از آرتروسکوپ تمام مفصل را ببیند. بعد از انجام کشش، جراح حفرهای کوچک در داخل لگن بیمار ایجاد میکند تا بتواند آرتروسکوپ را از این حفره وارد کرده و بیماری را تشخیص دهد. بعد از تشخیص، با توجه به نوع بیماری جراح به اصلاح یا ترمیم غضروف پاره شده و اصلاح یا ترمیم استخوان میپردازد. مدت زمان جراحی به میزان مشکلاتی که جراح تشخیص میدهد، بستگی دارد. 
مراقبتهای بعد از عمل جراحی
- بعد از عمل جراحی، بیمار به مدت 1 تا 2 ساعت در اتاق ریکاوری میماند. در این مدت بیمار بایستی تحت نظر پزشک باشد تا آثار داروهای بیهوشی کاملاً از بین برود. سپس به بخش بستری انتقال داده میشود.
- انتقال بیمار به منزل و حضور شخصی در منزل جهت کمک در انجام کارهای شخصی بیمار
- استفاده از عصا و یا واکر در صورت نیاز
منابع